24 Temmuz 2013 Çarşamba
Dövlət müəssisələri Azərbaycan büdcəsinə niyə borclanırlar?
Vüqar Bayramov: “Bəzi hallarda borcların silinməsi iri müəssisələrin arxayınçılığına şərait yaradır”
Ölkədə vergilərin toplanması ilə bağlı
problemlər davam etməkdədir. İri vergi ödəyiciləri dövlət büdcəsinə
külli miqdarda borcludur. "Azərenerji" ASC, "Azərkimya" Dövlət Şirkəti,
"Azərsu" ASC, "AZAL", Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi, "Azərbaycan Dəmir
Yolları", Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi, Dövlət Neft
Şirkəti bu sıradandır. Hesablama Palatasının son rəqəmlərinə görə, təkcə
2008-ci ilin 1-ci yarısında vergi borclarının ümumi məbləği 3 milyard
manat təşkil edib. 2009-cu ildə bu rəqəm 4 milyard manat idisə, son bir
il yarımda rəqəm 1 milyard manat artıb. Hazırda bir sıra iqtisadi
qurumların, iri şirkətlərin dövlət büdcəsinə vergi borcu 5 milyard
manatı keçib. Sözü gedən problemlərlə bağlı FaktXeber.com-a açıqlama
verən iqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramov bildirdi ki, bu sahədə iri
borclanmalar daha çox dövlət müəssisələrində müşahidə edilir. Qarşılıqlı
və dövlət büdcəsinə olan borcların artmasının müşahidə edildiyini
bildirən ekspert, “Azərbaycanda dövlət büdcəsinə olan borcların
silinməsi bir neçə dəfə həyata keçirildi. Bu prosedur sözü gedən dövlət
müəssisələrinin borclanmasının azalmasına şərait yaratmadı. Təəssüf ki,
borclar yenidən artdı və yenidən həmin borcların silinməsi ilə bağlı
qərara qəbul edildi”, - deyə bildirdi: “Bu əslində onu göstərir ki,
borcların silinməsi mexanizmi hələlik praktiki olaraq effektiv deyil.
Bəzi hallarda borcların silinməsi iri müəssisələrin arxayınçılığına
şərait yaradır. Şirkətlərin bir qismi kommunal öhdəliklərini yerinə
yetirə bilmirlər. Bura xüsusilə qaz, su və elektrik borcları daxildir.
Vaxtlı-vaxtında borcların ödənməməsi iri borclara şərait yaradır.”
Müsahib onu da bildirdi ki, hazırda yeni
mexanizmin tətbiqinə ehtiyac var: ”İlk öncə borcların çoxalması ilə
bağlı məsuliyyət artırılmalıdır. Müəssisələrin borclarının artmasına
baxmayaraq onlar heç bir məsuliyyət daşımırlar. O, baxımdan məsuliyyətin
artırılmasına ehtiyac var. Məsuliyyətin artırılması eyni zamanda
gücləndirilmiş nəzarət mexanizmi ilə birgə həyata keçirilməlidir. Yeni
mexanizm praktiki olaraq standart xidmətlərə görə şirkətlərin
öhdəliklərinin artırılması və müəyyən edilməsi istiqamətində olmalıdır.
Ona görə də öhdəliklərin müəyyən edilməsi olduqca vacibdir. Öhdəliklər
müəyyən edilmədən və öhdəliklərə görə məsuliyyət artırmadan problemin
qarşısını almaq mümkün deyil.“
